10 FEBRUARI 2008. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 27 juni 2007, gesloten in het Paritair Subcomité voor de elektriciens : installatie en distributie, betreffende het statuut van de vakbondsafvaardigingen in ondernemingen met minder dan 50 arbeiders en minstens 35 werknemers (1)

ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.

Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel 28;

Gelet op het verzoek van het Paritair Subcomité voor de elektriciens : installatie en distributie;

Op de voordracht van Onze Minister van Werk, Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 27 juni 2007, gesloten in het Paritair Subcomité voor de elektriciens : installatie en distributie, betreffende het statuut van de vakbondsafvaardigingen in ondernemingen met minder dan 50 arbeiders en minstens 35 werknemers.

Art. 2.Onze Minister van Werk is belast met de uitvoering van dit besluit.

Gegeven te Brussel, 10 februari 2008.

ALBERT Van Koningswege: De Minister van Werk, J. PIETTE ____ Nota (1)Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad : Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969.

Bijlage Paritair Subcomité voor de elektriciens : installatie en distributie Collectieve arbeidsovereenkomst van 27 juni 2007 Statuut van de vakbondsafvaardigingen in ondernemingen met minder dan 50 arbeiders en minstens 35 werknemers (Overeenkomst geregistreerd op 16 juli 2007 onder het nummer 83910/CO/149.01) In uitvoering van artikel 20 van het nationaal akkoord 2007-2008 van 4 juni 2007 HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers, arbeiders en arbeidsters van de ondernemingen die ressorteren onder het Paritair Subcomité voor de elektriciens : installatie en distributie.

Voor de toepassing van deze collectieve arbeidsovereenkomst wordt onder "arbeiders" verstaan : de mannelijke en vrouwelijke werklieden. HOOFDSTUK II. - Algemene beginselen

Art. 2.Deze overeenkomst, aangegaan in uitvoering van en overeenkomstig de collectieve arbeidsovereenkomsten betreffende het statuut van de vakbondsafvaardigingen van het personeel der ondernemingen, op 24 mei en 30 juni 1971 afgesloten in de Nationale Arbeidsraad, regelt de oprichting en het statuut van de vakbondsafvaardiging van het werkliedenpersoneel in bedrijven met minder dan 50 arbeiders en minstens 35 werknemers, waarvan minstens 30 arbeiders.

Deze collectieve arbeidsovereenkomst wordt afgesloten in de geest van de algemene beginselen van de collectieve arbeidsovereenkomst van de Nationale Arbeidsraad van 24 mei 1971, artikelen 2 tot 5.

Art. 3.Ondernemingen die op het ogenblik van de vernieuwing van de bestaande vakbondsafvaardiging dalen onder de drempel van 35 werknemers maar nog altijd 25 arbeiders tellen, behouden deze vakbondsafvaardiging. In ondernemingen die op het ogenblik van de vernieuwing van de bestaande vakbondsafvaardiging dalen onder de drempel van 25 arbeiders, behouden de vakbondsafgevaardigden uitsluitend hun bescherming tot aan de volgende sociale verkiezingen.

Als "onderneming" wordt beschouwd : verschillende technische bedrijfseenheden die deel uitmaken van 1 juridische bedrijfseenheid en vice versa.

Art. 4.De werkgevers erkennen dat hun "gesyndiceerd arbeiderspersoneel" bij hen vertegenwoordigd is door een vakbondsafvaardiging waarvan de leden aangewezen worden onder het georganiseerd werkliedenpersoneel van de onderneming.

Onder "gesyndiceerd arbeiderspersoneel" wordt verstaan : de arbeiders aangesloten bij één van de in het paritair subcomité vertegenwoordigde werknemersorganisaties.

Art. 5.De werkgevers verbinden er zich toe op het personeel geen enkele druk uit te oefenen om hen te beletten bij een vakbond aan te sluiten en aan de niet-aangeslotenen geen andere voorrechten dan aan de aangesloten arbeiders toe te kennen.

De vakbondsafvaardigingen verbinden er zich toe in de ondernemingen de praktijken van paritaire verhoudingen na te leven die met de geest van deze overeenkomst overeenstemmen.

Art. 6.De werkgevers en de vakbondsafvaardiging : 1. geven in alle omstandigheden blijk van zin voor rechtvaardigheid, redelijkheid en verzoening die bepalend is voor de goede sociale verhoudingen in de onderneming;2. leven de sociale wetgeving, de collectieve arbeidsovereenkomsten en het arbeidsreglement na en bundelen hun inspanningen om de naleving ervan te verzekeren. HOOFDSTUK III. - Oprichting en samenstelling van de vakbondsafvaardiging Afdeling 1. - Ondernemingen met 35 werknemers (waarvan minstens 30

arbeiders) en met een comité voor preventie en bescherming op het werk

Art. 7.1. Op schriftelijk verzoek van één of meerdere in het paritair subcomité vertegenwoordigde werknemersorganisaties, wordt in de bij artikel 2 bedoelde ondernemingen, waar een comité voor preventie en bescherming op het werk werd opgericht, een vakbondsafvaardiging ingesteld, waarvan het aantal afgevaardigden wordt vastgesteld op twee effectieven. 2. Deze twee effectieve afgevaardigden worden aangeduid uit de lijst van de beschermde arbeiders naar aanleiding van de laatste verkiezingen voor het comité voor preventie en bescherming op het werk.3. De mandaten worden hernieuwd naar aanleiding van de verkiezingen voor de ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het werk.De werknemersorganisaties beschikken na deze verkiezingen over een periode van zes maanden om tot de aanduiding over te gaan. 4. Indien het mandaat van een vakbondsafgevaardigde een einde neemt tijdens de uitoefening ervan om gelijk welke redenen, heeft de werknemersorganisatie waartoe deze afgevaardigde behoort, het recht de persoon aan te duiden die het mandaat zal voleindigen voor zover deze voldoet aan de in deze collectieve arbeidsovereenkomst gestelde voorwaarden. Afdeling 2. - Ondernemingen met 35 werknemers (waarvan minstens 30

arbeiders) en zonder comité voor preventie en bescherming op het werk

Art. 8.1. Vanaf 1 januari 2003 wordt in ondernemingen met 35 werknemers (waarvan minstens 30 arbeiders) en waar geen comité voor preventie en bescherming op het werk werd verkozen, op schriftelijk verzoek van één of meerdere in het paritair subcomité vertegenwoordigde werknemersorganisaties, in de bij artikel 1 bedoelde ondernemingen, een vakbondsafvaardiging ingesteld waarvan het aantal effectieve afgevaardigden wordt vastgesteld op twee, zo ten minste 50 pct. van de arbeiders hierom verzoekt. 2. Indien een in het paritair subcomité vertegenwoordigde werknemersorganisatie voor de eerste maal een vakbondsafvaardiging wenst op te richten in een onderneming met minder dan 50 arbeiders en minstens 35 werknemers, waarvan minstens 30 arbeiders, dan kan deze werknemersorganisatie de volgende procedure volgen : - de betrokken werknemersorganisatie richt aan de voorzitter van het paritair subcomité een aangetekend schrijven, met de intentie tot het oprichten van een vakbondsafvaardiging in een met naam en adres omschreven onderneming; - de betrokken werknemersorganisatie vermeldt de naam van haar kandidaat-afgevaardigde(n) die zij wenst aan te duiden.

Na ontvangst van het aangetekend schrijven deelt de voorzitter van het paritair subcomité aan de betrokken onderneming en aan de in het paritair subcomité vertegenwoordigde organisaties mee dat een vakbondsorganisatie wil overgaan tot het oprichten van een vakbondsafvaardiging.

De in het paritair subcomité vertegenwoordigde werknemersorganisatie beschikt over 30 kalenderdagen vanaf het versturen van het aangetekend schrijven aan de voorzitter van het paritair subcomité, om te bewijzen dat 50 pct. van de arbeiders verzoekt om de oprichting van een vakbondsafvaardiging. 3. Om het mandaat van afgevaardigde te kunnen uitoefenen moeten de leden van de arbeiders aangesloten bij één der werknemersorganisaties, bedoeld bij artikel 4, aan de volgende voorwaarden voldoen : - ofwel ten minste 25 jaar oud zijn op het ogenblik van de aanstelling en sedert ten minste 3 jaar in de onderneming tewerkgesteld zijn; - ofwel ten minste 5 jaar in de onderneming tewerkgesteld zijn, ongeacht de leeftijd.

Art. 9.Het mandaat neemt, in ieder geval, een einde op schriftelijk verzoek van de werknemersorganisatie die de kandidatuur van de afgevaardigde heeft voorgedragen.

Indien het mandaat van een vakbondsafgevaardigde een einde neemt tijdens de uitoefening ervan om gelijk welke redenen, heeft de werknemersorganisatie waartoe deze afgevaardigde behoort, het recht de persoon aan te duiden die het mandaat zal voleindigen voor zover deze voldoet aan de in deze collectieve arbeidsovereenkomst gestelde voorwaarden.

Om te bepalen wanneer een bedrijf moet overgaan tot de oprichting van een vakbondsafvaardiging wordt het aantal arbeiders geteld volgens de modaliteiten van de sociale verkiezingen.

Art. 10.De aangestelde of verkozen afgevaardigden worden uitgekozen op grond van het gezag waarover zij bij de uitvoering van hun kiese opdrachten moeten beschikken en hun bevoegdheid die een degelijke kennis van de onderneming en van de bedrijfstak omvat. De duur van de mandaten wordt op vier jaar bepaald. De mandaten kunnen hernieuwd worden.

Art. 11.De vakbondsafgevaardigden worden aangesteld door de in het paritair subcomité vertegenwoordigde werknemersorganisaties, hetzij op grond van het aantal van hun aangeslotenen (voor die ondernemingen waar er geen sociale verkiezingen plaatsvonden), hetzij op grond van de stemresultaten van de verkiezingen in ondernemingsraad en/of comité voor preventie en bescherming op het werk (afhankelijk van het bestaan van één van de of van allebei deze organen) en op grond van de plaatselijke geplogenheden tussen de werknemersorganisaties. HOOFDSTUK IV. - Bevoegdheid van de vakbondsafvaardiging

Art. 12.De vakbondsafvaardiging wordt zo spoedig mogelijk ontvangen door de werkgever, rekening houdend met de omstandigheden, naar aanleiding van : 1. elke vraag betreffende : - de arbeidsbetrekkingen; - de onderhandelingen met het oog op het sluiten van collectieve overeenkomsten of akkoorden in de schoot van de onderneming, zonder dat daarbij afbreuk wordt gedaan aan de collectieve overeenkomsten of akkoorden die op andere vlakken zijn gesloten; - de toepassing in de onderneming van de sociale wetgeving, van de collectieve arbeidsovereenkomsten, van het arbeidsreglement en van de individuele arbeidsovereenkomsten; - de toepassing van de loonschalen en van de classificatieregels; - de naleving van de algemene beginselen bepaald in deze collectieve arbeidsovereenkomst; 2. elk geschil of elke betwisting van collectieve aard dat zich in de onderneming voordoet of wanneer dergelijke geschillen of betwistingen dreigen te ontstaan;3. elk individueel geschil dat of elke individuele betwisting die niet kon worden opgelost na te zijn ingediend langs de gewone hiërarchische weg door de belanghebbende arbeider, op zijn verzoek bijgestaan door zijn vakbondsafgevaardigde. HOOFDSTUK V. - Statuut van de leden van de vakbondsafvaardiging

Art. 13.Het mandaat van vakbondsafgevaardigde mag geen aanleiding geven tot enig nadeel voor diegene die het uitoefent. Dit betekent dat de afgevaardigden recht hebben op de normale promoties en bevorderingen van de categorie arbeiders waartoe zij behoren.

Faciliteiten

Art. 14.De leden van de vakbondsafvaardiging kunnen gedurende het normaal werkrooster, over de nodige tijd en faciliteiten beschikken om de in deze collectieve arbeidsovereenkomst omschreven vakbondsopdrachten en activiteiten collectief of individueel uit te oefenen.

De uren die voor het uitvoeren van hun opdracht nodig zijn, worden in gemeenschappelijk overleg op het vlak van de onderneming bepaald, met een minimum van 2 uren per week per afgevaardigde. Deze uren worden bezoldigd op grond van het normaal gemiddelde loon van elke betrokkene.

Bescherming tegen afdanking

Art. 15.§ 1. Kandidaat-vakbondsafgevaardigden De kandidaat-vakbondsafgevaardigden mogen niet worden afgedankt om redenen die eigen zijn aan het uit te oefenen mandaat, voor zover de volgende voorwaarden vervuld zijn : - in de ondernemingen waar een in het paritair subcomité vertegenwoordigde werknemersorganisatie een vakbondsafvaardiging wenst op te richten, werken minder dan 50 arbeiders en minstens 35 werknemers; - de voorwaarden van artikel 8, 3.

De bescherming van de kandidaat-vakbondsafgevaardigden neemt een aanvang op de datum van het versturen van het aangetekend schrijven, zoals bedoeld in artikel 8, 2 van deze collectieve arbeidsovereenkomst.

De bescherming van de kandidaat-vakbondsafgevaardigden neemt een einde : - op het moment dat bewezen is dat ten minste 50 pct. van de arbeiders verzoeken om de oprichting van een vakbondsafvaardiging, - en de oprichting van de vakbondsafvaardiging ter kennis is gebracht van de onderneming.

De bescherming neemt alleszins een einde 30 kalenderdagen na het versturen van het aangetekend schrijven, zoals bedoeld in artikel 8, 2 van deze collectieve arbeidsovereenkomst.

Vakbondsafgevaardigden § 2. De leden van de vakbondsafvaardiging mogen niet worden afgedankt om redenen die eigen zijn aan de uitoefening van hun mandaat.

De werkgever die van plan is een vakbondsafgevaardigde om gelijk welke reden, met uitzondering van dringende redenen, af te danken, verwittigt voorafgaandelijk de vakbondsafvaardiging, evenals de vakbondsorganisatie die de kandidatuur van deze afgevaardigde heeft voorgedragen.

Deze verwittiging gebeurt bij aangetekend schrijven en heeft uitwerking op de derde dag volgend op de datum van verzending.

De betrokken vakbondsorganisatie beschikt over een termijn van zeven dagen om mee te delen dat zij de geldigheid van de voorgenomen afdanking weigert te aanvaarden. Deze mededeling gebeurt bij aangetekend schrijven. De termijn van zeven dagen neemt een aanvang op de dag waarop het door de werkgever toegezonden schrijven uitwerking heeft.

Het uitblijven van reactie van de vakbondsorganisatie moet beschouwd worden als een aanvaarding van de geldigheid van de voorgenomen afdanking.

Indien de vakbondsorganisatie weigert de geldigheid van de voorgenomen afdanking te aanvaarden, legt de meest gerede partij het geval voor aan het oordeel van het verzoeningsbureau van het paritair subcomité.

Gedurende deze periode, mag de maatregel tot afdanking niet worden uitgevoerd.

Indien het verzoeningsbureau tot geen eenparige beslissing is kunnen komen binnen dertig dagen na de aanvraag om bemiddeling, wordt de betwisting betreffende de geldigheid van de redenen die door de werkgever worden ingeroepen om de afdanking te verantwoorden aan de arbeidsrechtbank voorgelegd. § 3. In geval van afdanking van een vakbondsafgevaardigde wegens dringende redenen moet de vakbondsorganisatie daarvan onmiddellijk op de hoogte worden gebracht. § 4. Een forfaitaire vergoeding is door de werkgever verschuldigd in navolgende gevallen : 1° indien hij een kandidaat-vakbondsafgevaardigde, een effectieve of een plaatsvervangende vakbondsafgevaardigde afdankt, zonder de in artikel 15, § 2, bepaalde procedure na te leven;2° indien op het einde van deze procedure, de geldigheid van de redenen van afdanking, rekening houdend met de bepaling van artikel 15, § 2, door het verzoeningsbureau of door de arbeidsrechtbank niet wordt erkend;3° indien de werkgever een kandidaat-vakbondsafgevaardigde, een effectieve of een plaatsvervangende vakbondsafgevaardigde heeft ontslagen wegens dringende redenen en de arbeidsrechtbank het ontslag ongegrond heeft verklaard;4° indien de arbeidsovereenkomst werd beëindigd wegens zware fout van de werkgever die voor de kandidaat-vakbondsafgevaardigde, een effectieve of een plaatsvervangende vakbondsafgevaardigde een reden is tot onmiddellijke beëindiging van de overeenkomst. Deze forfaitaire vergoeding is gelijk aan de bruto bezoldiging van één jaar, onverminderd de toepassing van de artikelen 39 en 40 van de wet van 3 juli 1978 op de arbeidsovereenkomsten.

Deze vergoeding is niet verschuldigd wanneer de kandidaat-vakbondsafgevaardigde, de effectieve of de plaatsvervangende vakbondsafgevaardigde de vergoeding ontvangt bepaald in artikel 21, § 7 van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven en/of in artikel 1bis, § 7 van de wet van 10 juni 1952 betreffende de gezondheid en de veiligheid van de werknemers, alsmede de salubriteit van het werk en van de werkplaatsen.

Art. 16.De vakbondsafvaardiging kan mondeling of schriftelijk overgaan tot alle mededelingen welke nuttig zijn voor het personeel, zonder dat zulks de organisatie van het werk mag verstoren. Deze mededelingen moeten van professionele of vakbondsaard zijn.

Mits toestemming van de werkgever, kunnen op de arbeidsplaats en gedurende de werkuren voorlichtingsvergaderingen voor het personeel van de onderneming ingericht worden door de vakbondsafvaardiging. Hij mag echter niet willekeurig zijn toestemming weigeren te geven.

Art. 17.De vrijgestelden van de vakbondsorganisaties kunnen, na akkoord van de werkgever, de vergaderingen bijwonen die de afgevaardigden onderling beleggen binnen de omheining van de onderneming alsmede de vergaderingen die er door de afgevaardigden worden ingericht.

Art. 18.In geval van noodzaak, erkend door de vakbondsafvaardiging of door de werkgever, doen de partijen, na de andere partij vooraf te hebben verwittigd, beroep op de vrijgestelden van hun respectieve organisatie. In geval van blijvend meningsverschil, dienen zij eveneens een dringend verhaal in bij het verzoeningsbureau van het Paritair Subcomité voor de elektriciens : installatie en distributie. HOOFDSTUK VI. - Vervanging van collectieve arbeidsovereenkomst

Art. 19.Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt de collectieve arbeidsovereenkomst van 28 juni 2005 betreffende het statuut van de vakbondsafvaardigingen in ondernemingen met minder dan 50 arbeiders en minstens 35 werknemers, geregistreerd onder het nummer 75844/CO/149.01 en algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit van 5 augustus 2006 (gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 19 september 2006). HOOFDSTUK VII. - Slotbepalingen

Art. 20.Deze overeenkomst heeft uitwerking met ingang van 1 januari 2007 en wordt gesloten voor onbepaalde duur.

Zij kan door een van de partijen opgezegd worden mits een opzegging van zes maanden betekend bij een ter post aangetekend schrijven gericht aan de voorzitter van het Paritair Subcomité voor de elektriciens : installatie en distributie.

Deze opzegging kan ten vroegste ingaan vanaf 1 januari 2009.

De partij die het initiatief van de opzegging neemt, verbindt er zich toe de redenen van opzegging op te geven en tegelijkertijd amendementsvoorstellen in te dienen welke binnen één maand na de ontvangst in de schoot van het paritair subcomité besproken worden.

Art. 21.Tijdens de duur van deze collectieve arbeidsovereenkomst, de duur van de opzegging inbegrepen, gaan de meest representatieve werkgevers- en werknemersorganisaties de verbintenis aan niet hun toevlucht te nemen tot staking of lock-out zonder dat door hun tussenkomst een voorafgaande verzoening werd betracht en desnoods door een dringend beroep te doen op het paritair subcomité of het verzoeningsbureau ervan.

Art. 22.Speciale of in deze collectieve arbeidsovereenkomst niet voorziene gevallen worden door het bevoegd paritair subcomité onderzocht.

Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 10 februari 2008.

De Minister van Werk, J. PIETTE