RENTENFONDS

Verslag over de operaties van het boekjaar 2003, bekendgemaakt overeenkomstig artikel 7 van de besluitwet van 18 mei 1945 houdende oprichting van een Rentenfonds Dit verslag bevat de jaarrekening van het Rentenfonds zoals zij voor controle aan het Rekenhof is voorgelegd, samen met toelichtingen bij het verloop tijdens het boekjaar van de belangrijkste elementen van de balans, van de portefeuille overheidsfondsen en van de resultaten.

Een jaarverslag, uitgegeven door het Rentenfonds en in normale omstandigheden beschikbaar omstreeks mei 2004, zal bovendien een overzicht geven van de ontwikkelingen op de Belgische secundaire markten van de overheidsfondsen. Tevens zullen de activiteiten worden beschreven die het Fonds, in het kader van zijn regelgevende en toezichthoudende bevoegdheden, heeft verricht. Het zal ook statistische en juridische bijlagen bevatten. 1. Verloop van de voornaamste balansposten van het Rentenfonds (zie ook tabel 1 en verklarende bijlage) De boekwaarde van de portefeuille overheidsfondsen is lichtjes gedaald van 218 miljoen aan het einde van het vorige boekjaar tot 217,5 miljoen aan het einde van het verslagjaar.De nominale waarde (1) daarentegen liep terug met 2,8 miljoen tot 213,7 miljoen. Wegens een afbrokkelend koerspeil tijdens het laatste trimester is de beurswaarde nog sterker verminderd, te weten met 4,8 miljoen tot 219,3 miljoen.

De voorschotten van de Belgische Staat namen van het ene tot het andere jaar af van 86,6 miljoen tot 81,5 miljoen. Zij liepen sterker terug dan de boekwaarde van de portefeuille overheidsfondsen. De eigen middelen van het Rentenfonds namen toe ten gevolge van de statutaire toevoeging aan de reserve. 2. Schommelingen van de portefeuille overheidsfondsen (zie tabel 2) De nominale waarde van de portefeuille overheidsfondsen is gedaald van 214,6 miljoen aan het einde van het voorgaande boekjaar tot 210,4 miljoen. Het regulerende optreden van het Fonds op de beursrentenmarkt gaf aanleiding tot een netto-aankoop van effecten voor een recordbedrag van 168,9 miljoen, dat is een aangroei met ongeveer 23 pct. ten overstaan van het bedrag van 136,9 miljoen dat het Fonds in 2002 langs die weg in portefeuille had genomen. De stopzetting van elke delgingsactiviteit op de beursrentenmarkt door de Amortisatiekas vanaf eind 2001, leidde sindsdien tot grotere netto-aankopen door het Fonds om het structurele aanbodoverschot op de markt weg te werken. Het zeer lage rentepeil voedde bovendien de vrees voor een stijging van de rentevoeten in de loop van het jaar hetgeen een deel van de beleggers er ongetwijfeld toe heeft aangezet om vastrentende effecten af te stoten.

Het Fonds tekende voor 32,8 miljoen in op staatsbons, dat is een weinig meer dan de vorig jaar opgetekende inschrijvingen ten belope van 32,4 miljoen. Bij zijn deelname aan omruilingen, verwierf het Fonds voor 0,7 miljoen aan lineaire obligaties. Het aandeel van de staatsbons in de portefeuille nam in beperkte mate toe van 85 pct. in het voorgaande boekjaar tot 88 pct., dat stemt overeen met een stijging in absolute waarde met 3,7 miljoen. De klassieke leningen vertegenwoordigden eind 2003 nog amper 7 pct. van de portefeuille, na een nieuwe daling met ditmaal 9 miljoen. Het aandeel van de lineaire obligaties bleef stabiel.

De inningen van terugbetaalbare effecten liepen na de forse daling in 2002 opnieuw op tot 35,5 miljoen, het normale peil van de voorbije jaren.

De buitenbeurstransacties sloten met een nettoverkoop van 170,4 miljoen. In het voorgaande jaar was een verkoopsaldo van 134,6 miljoen opgetekend. Die stijging houdt verband met de toename van de netto-aankopen van het Fonds bij de regulering van de beurs. Om de omvang van zijn portefeuille onder controle te houden zoekt het Fonds vaak tegenpartijen buiten de beurs aan wie het op de beurs gekochte effecten doorverkoopt. 3. Resultaten (zie tabel 3) 3.1 Financiële resultaten op de portefeuille Op de portefeuille overheidsfondsen werd over het boekjaar een positief financieel resultaat van 11,1 miljoen opgetekend. Het is respectievelijk samengesteld uit 6,8 miljoen lopende financiële resultaten en uit 4,3 miljoen transactieresultaten die niet recurrent zijn.

De lopende financiële resultaten op de portefeuille overheidsfondsen worden verkregen door de renteresultaten te verminderen met de interesten op de voorschotten van de Belgische Staat, die de portefeuille gedeeltelijk financieren. Het met eigen middelen gefinancierde deel van de portefeuille heeft voor 5,3 miljoen bijgedragen tot de lopende financiële resultaten en het met vreemde middelen gefinancierde deel voor 1,5 miljoen. Het gemiddelde rendement van de portefeuille overtrof immers beduidend de gemiddelde financieringsvoet.

De lopende financiële resultaten liepen met 0,3 miljoen terug ten opzichte van het voorgaande boekjaar doordat de renteresultaten sterker daalden dan de financieringskosten. 3.1.1 Renteresultaten De renteresultaten bestaan uit, enerzijds, de verworven bruto-interesten en, anderzijds, het verschil tussen de boekwaarde van de effecten, die aan het einde van de periode op basis van hun gemiddelde actuariële rendement is herberekend, en hun vorige gemiddelde boekwaarde. De waarderingsverschillen die voortvloeien uit de herwaardering tegen de beurskoersen van de leningen met loten en met trekkingen ten opzichte van hun vorige inventariswaarde, worden aan het einde van het jaar ook in die resultaten opgenomen.

De renteresultaten van het boekjaar bedroegen 8,8 miljoen, dat is 0,7 miljoen minder dan tijdens het voorgaande boekjaar. Deze vermindering vloeit voort uit de daling van de gemiddelde opbrengstvoet van de portefeuille, namelijk van 4,66 pct. in 2002 tot 3,99 pct. 3.1.2 Interesten op voorschotten van de Belgische Staat De interesten op voorschotten van de Belgische Staat namen af van 2,4 miljoen in 2002 tot 2 miljoen. Deze vermindering wordt verklaard door de gevoelige daling van de gemiddelde rente op die voorschotten die, op jaarbasis, zakte van 3,18 pct. in 2002 tot 2,21 pct. De rentevoet op de voorschotten van de Staat werd vastgesteld op grond van de gewogen gemiddelde rente van de toewijzingen van driemaands schatkistcertificaten. De interesten werden driemaandelijks afgerekend.

De modaliteiten van de financieringsovereenkomst van 1 juli 1994 tussen de Belgische Staat en het Rentenfonds werden op 1 januari 2004 gewijzigd. De rentevoet die voortaan aangerekend wordt op een voorschot is de marginale rentevoet van de basisherfinancieringstransacties (MRO-Marginal Rate) die de Europese Centrale Bank het laatst heeft vastgesteld. Elke bankwerkdag worden bij de terugbetaling van een voorschot de interesten betaald. 3.1.3 Transactieresultaten De transactieresultaten omvatten de verschillen tussen, enerzijds, de opbrengst uit de verkoop van de effecten die gedurende het boekjaar zijn verkocht en, anderzijds, de gemiddelde boekwaarde van die effecten. Aangezien de beurswaarde van de leningen uit de portefeuille tijdens het grootste gedeelte van het jaar boven hun gemiddelde boekwaarde uitkwam, leverden de verkopen in de meeste gevallen winst op. Daardoor sloten de transactieresultaten over het jaar met een batig saldo van 4,3 miljoen. 3.2 Opbrengsten uit aandelen Het Rentenfonds houdt preferente aandelen en genotsaandelen van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) in portefeuille. Net als in 2002 gaven beide categorieën van aandelen geen recht op een dividend. 3.3 Algemene administratieve kosten De algemene administratieve kosten bestaan uit bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen, en andere administratieve kosten.

Het Rentenfonds verleent, overeenkomstig artikel 2, 2° van zijn organieke wet, technische bijstand in het vlak van het benodigde menselijke potentieel voor de activiteiten van het in de Administratie der Thesaurie opgerichte Agentschap van de Schuld. Aan de daarmee samenhangende bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen werd een bedrag van 1,5 miljoen besteed.

De andere administratieve kosten, goed voor 0,4 miljoen, omvatten in hoofdzaak de kosten verbonden aan het toezicht op de buitenbeursmarkt van de lineaire obligaties, de gesplitste effecten en de schatkistcertificaten, alsook de beurskosten. 3.4 Waardeverminderingen op de portefeuille overheidsfondsen Overeenkomstig het boekhoudkundige voorzichtigheidsbeginsel, diende voor een beperkt aantal langlopende effecten uit de portefeuille waarvan aan het einde van het jaar de boekwaarde hoger uitviel dan de beurswaarde een waardevermindering te worden toegepast om beide met elkaar in overeenstemming te brengen. Deze waardeverminderingen totaliseerden 0,2 miljoen. 3.5 Nettowinst van het boekjaar Het boekjaar werd afgesloten met een te bestemmen nettowinst van 9 miljoen. Zij is de resultante van de financiële resultaten op de portefeuille ten belope van 11,1 miljoen, van waardeverminderingen op de portefeuille overheidsfondsen voor 0,2 miljoen en van diverse lasten ten bedrage van 1,9 miljoen.

Krachtens de in artikel 6 van de statuten van het Rentenfonds opgenomen verdelingsregels voor het nettoresultaat, werd 2,1 miljoen bij de reserve gevoegd en wordt het saldo, namelijk 6,9 miljoen, op 31 maart 2004 aan de Schatkist gestort. _______ Nota (1) Nominale waarde zoals vermeld in voetnoot 1 van de balans.In tegenstelling tot de in tabel 2 opgenomen nominale waarde houdt dit bedrag geen rekening met de bij het afsluiten van het boekjaar nog te liquideren transacties, zegge een nettoverkoopsaldo van 3,2 miljoen.

Verklarende bijlage BALANS Activa Portefeuille overheidsfondsen De portefeuille overheidsfondsen bestaat hoofdzakelijk uit de staatsleningen die door het Rentenfonds worden gereguleerd op het fixingsegment van de beursmarkt, voornamelijk ten gunste van de particuliere beleggers.

De portefeuille wordt gewaardeerd volgens de principes van een beleggingsportefeuille van kredietinstellingen. Bij aankoop worden de effecten geboekt tegen de aanschaffingsprijs. Naderhand worden zij geëvalueerd op basis van hun gemiddelde actuariële rendement bij aankoop. Indien echter de boekwaarde van een lening boven haar beurswaarde uitkomt, wordt het verschil geboekt als waardevermindering teneinde die boekwaarde in overeenstemming te brengen met de beurswaarde. Wanneer deze waardeverminderingen afnemen of verdwijnen in het volgende boekjaar, vindt een terugneming van de provisie plaats. Daarentegen, indien de boekwaarde van de lening lager uitvalt dan haar beurswaarde, dan wordt volgens het voorzichtigheidsbeginsel geen meerwaarde geregistreerd in de resultatenrekening.

Overige activa Deze post omvat hoofdzakelijk de tijdens het beschouwde boekjaar getrokken loten die pas het volgende jaar worden uitbetaald.

Overlopende rekeningen Deze post omvat de verlopen maar niet-geïnde interesten. Dat zijn de interesten die aan het beschouwde boekjaar zijn aangerekend, maar pas in de loop van het volgende boekjaar daadwerkelijk zullen worden geïnd.

Passiva Voorschotten van de Belgische Staat De voorschotten van de Belgische Staat vormen de voornaamste externe financieringsbron van de portefeuille overheidsfondsen. De rentevoet op die voorschotten bewoog in verhouding tot de gewogen gemiddelde rente van de toewijzingen van driemaands schatkistcertificaten. De interesten werden driemaandelijks afgerekend en betaald op de eerste bankwerkdag die volgde op het betrokken kwartaal. De modaliteiten van de financieringsovereenkomst van 1 juli 1994 tussen de Belgische Staat en het Rentenfonds werden op 1 januari 2004 gewijzigd.

Cessies-retrocessies Deze post omvat de tegenwaarde van de effecten die het Rentenfonds ter beschikking stelt van Clearnet Brussels in het kader van de cessies-retrocessies van effecten. Dit mechanisme is ingevoerd om, bij een te late levering van op het fixingsegment van de beursmarkt verkochte effecten, Clearnet Brussels in staat te stellen de transactie op de geplande datum af te wikkelen.

Deel van de winst te storten aan de Belgische Staat Het deel van de winst dat aan de Staat toekomt is de op de balans vastgestelde nettowinst verminderd met het bedrag dat statutair bij de reserve moet worden gevoegd. Het wordt op 31 maart van het jaar dat volgt op het beschouwde boekjaar aan de Schatkist uitgekeerd.

Overige passiva In deze post worden de verlopen maar nog niet betaalde interesten opgenomen op de voorschotten van de Belgische Staat van het laatste kwartaal alsook de bezoldigingen en sociale lasten betreffende het beschouwde boekjaar die pas gedurende het volgende jaar zullen worden betaald.

Voorziening voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen Deze voorziening dekt de contractuele verplichtingen met betrekking tot het personeel, die in de loop van een jaar zijn ontstaan maar pas in een volgend boekjaar zullen worden uitgekeerd.

Dotatie van de Schatkist Deze post bevat het bedrag dat door de Schatkist krachtens artikel 9 van de wet van 19 juni 1959 aan het Rentenfonds is toegekend.

Reserve Krachtens artikel 6 van de statuten van het Rentenfonds wordt ieder jaar normaliter een bedrag ten belope van 3 pct. van de dotatie, hetzij ongeveer 2 miljoen, bij de reserve gevoegd.

POSTEN BUITEN BALANSTELLING Te liquideren contantverrichtingen op effecten De gesloten contantaankopen en -verkopen van effecten waarvan de afwikkelingstermijn nog niet is verstreken worden opgenomen tegen hun boekwaarde.

Gegeven waarborgen De post « activa bezwaard met zakelijke zekerheden voor eigen rekening » bevat de nominale waarde van de effecten die ter beschikking zijn gesteld van Clearnet Brussels in het kader van de in de passiefrekeningen van de balans beschreven cessies-retrocessies en die in pand zijn gegeven in het kader van het verrekeningsstelsel beheerd door Clearnet om de goede afloop van de transacties te garanderen.

Waarden van derden in bewaarneming De post « op termijn te leveren EUR » bevat de tegenwaarde van de terug te storten contanten aan Clearnet Brussels bij de afwikkeling van de met deze laatste gesloten cessies-retrocessies.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld